monumenta.ch > Ordericus Vitalis > Ordericus Vitalis, Historia ecclesiastica, p3, p4, V. Mala Roberti ducis administratio. Instigante Odone episcopo Cenomanenses invadit.
Ordericus Vitalis, Historia ecclesiastica, LIBER OCTAVUS., , IV. Grithfridus rex Guallorum Angliam invadit. Historia Roberti Rodelentensis comitis. <<< >>> VI. Rogerus Cenomanensis comes cum Roberto duce pacem facit. - Nequitia Roberti comitis Belesmensis. - Normanniae magnates inter se belligerant.
V. Mala Roberti ducis administratio. Instigante Odone episcopo Cenomanenses invadit.
1 Guillelmo Rufo per omnes Anglorum regiones dominante, et ubique rebelles principali censura fortiter comprimente, turgidus Odo, de Anglia eiectus, Baiocensem dioecesim repetiit, et Rodberto duce molliter agente, toti Normanniae dominari sategit. 2 Provincia tota erat dissoluta, et praedones catervatim discurrebant per vicos et per rura, nimiumque super inermes debacchabatur latrunculorum caterva. 3 Rodbertus dux nullam super malefactores exercebat disciplinam, et grassatores per octo annos sub molli principe super imbecillem populum suam agitabant furiam. 4 Importune sanctam Ecclesiam vexabant, et possessiones, quas antecessores boni liberaliter dederant, violenter auferebant aut devastabant. 5 Desolata gemebant monasteria, et monachi ac sanctimoniales grandi premebantur penuria. 6 In tantarum simultatum pestilentia, nullus honos Deo sacratis exhibebatur, seu reverentia. 7 Quotidie fiebant incendia, rapinae et homicidia, et lugebat plebs, nimiis calamitatibus anxia. 8 Filii nequam emergebant in Normannia, qui enormi cum aviditate ad cuncta prompti erant facinora, et crudeliter materna depascebantur viscera. 9 Inter haec impune procedebat petulans illecebra, molles flammisque cremandos turpiter foedabat Venus sodomitica. 10 Maritalem torum publice polluebant adulteria, et erga divinae legis observantiam multiplex aderat negligentia. 11 Episcopi ex auctoritate Dei exleges anathematizabant, theologi prolatis sermonibus Dei reos admonebant. 12 Sed his omnibus tumor et cupiditas cum satellitibus suis immoderate resistebant. 13 Adulterina passim municipia condebantur, et ibidem filii latronum, ceu catuli luporum ad dilacerandas bidentes, nutriebantur. 14 Occasiones inimicitiarum ab iniquis quaerebantur, ut mutuis conflictibus finitimae sedes frequentarentur, et rapacitates cum incendiis irreverenti conatu agitarentur. 15 Graviter hoc sentit et mihi attestatur depopulata regio, et gemens viduarum debiliumque, pluribus oppressa malis, concio. 16 Sic per desidiam ignavi ducis in brevi disperiit, et in magnam egestatem ac perturbationem dedecusque cecidit quidquid per vivacitatem studiumque solertis heri et fautorum eius actum est, longoque tempore in Neustria propagatum est. 17 In aestate, postquam certus rumor de Roffensis [oppidi] deditione citra mare personuit, Henricus Clito, Constantiniensis comes, in Angliam transfretavit, et a fratre suo terram matris suae requisivit. 18 Rex autem Guillelmus benigniter eum, ut decuit fratrem, suscepit, et quod poterat fraterne concessit. 19 Deinde peractis pro quibus ierat, in autumno regi valefecit, et cum Rodberto Belesmensi, qui iam per amicos potentes cum rege pacificatus erat, in Normanniam remeare disposuit. 20 Interea quidam malevoli discordiae satores eos anticipaverunt, et falsa veris immiscentes, Rodberto duci denuntiaverunt quod Henricus frater suus, et Rodbertus Belesmensis cum rege Rufo essent pacificati, ac ad ducis damnum sacramenti etiam obligatione confoederati. 21 Dux igitur, illos potentes ac fortissimos milites sciens, eorumque conatus valde pertimescens, cum Baiocensi episcopo consilium iniit, et praefatos optimates praeoccupavit. 22 Nam, antequam aliquid molirentur, cum securi ad littus maris de navibus egrederentur, valida militum manu missa, illos comprehendit, vinculis coarctavit, et unum Baiocis, aliumque Noilleio, sub manu Baiocensis tyranni, custodiae mancipavit. 23 Rogerius, comes Serohesburiae, ut Rodbertum filium suum captum audivit, accepta a rege licentia, festinus in Neustriam venit, et omnia castella sua militari manu contra ducem munivit. 24 Porro Baiocensis Odo, velut ignivomus draco proiectus in terram, nimis iratus contra regis insolentiam, variis seditionibus commovebat Normanniam, ut sic de aliquo modo nepoti suo, a quo turpiter expulsus fuerat, machinaretur iniuriam. 25 Ipsum nempe dux multum metuebat, et quibusdam consiliis eius acquiescebat, quaedam vero flocci pendebat. 26 Undique furentibus in Normannia seditiosis, et multa mala cupientibus addere, pessimus praesul Odo ad ducem Rothomagum venit, et consideratis totius provinciae negotiis, duci ait: « Quisquis gubernaculum regni debet tenere, populoque Dei, qui diversis in moribus diffusus est, praeeminere, mitis et asper prout ratio expetit, sit! ubique sit mitis ut agnus bonis et subiectis ac humilibus; asper autem ut leo pravis et rebellibus ac contumacibus! Hoc, domine dux, sagaciter perpende, ut bene nobili praesis ducatui Normanniae, quem divinitus suscepisti ex paterna successione. 27 Confortare et viriliter age. 28 Ecce protervi et exleges per totam terram debacchantur, et pessimis assiduisque actionibus pene paganis assimilantur, et enormitate scelerum, si dici fas est, adaequantur. 29 Clamant ad te monachi et viduae, et dormis. 30 Inaudita facinora frequenter audis et parvipendis. 31 Non sic egit sanctus David, nec magnus Alexander. 32 Non sic Iulius Caesar, nec Severus afer. 33 Non sic Annibal Carthaginensis, nec Scipio Africanus, nec Cyrus Persa, nec Marius Romanus. 34 Quid moror in relatione barbarorum, obscura quorum etiam nomina tibi sunt incognita? Replicemus notiora, et sanguini nostro propinquiora. 35 Reminiscere patrum et proavorum, quorum magnanimitatem et virtutem pertimuit bellicosa gens Francorum. 36 Rollonem dico, et Guillelmum LongamSpatam, atque tres Richardos, et Rodbertum avum tuum, postremo Guillelmum patrem tuum, cunctis antecessoribus sublimiorem. 37 Horum, quaeso, rigorem aemulare et efficaciam, sicut illi praedecessorum suorum sectati sunt vigorem et industriam, qui regna mundi per immensos labores obtinuerunt, tyrannos compresserunt et saevas gentes edomuerunt. 38 Expergiscere, et invictum aggrega exercitum Normanniae, et in urbem Cenomannicam proficiscere. 39 Ibi sunt municipes tui in arce, quam pater tuus condidit, et tota civitas, cum venerabili Hoello episcopo, tibi gratanter obedit. 40 Iube ut illuc omnes Cenomanensium proceres veniant ad te, et obsecundantibus laetis affatibus et benevola mente congratulare. 41 Contemnentes vero cum virtute militari aggredere, et munitiones eorum, nisi cito dediderint se, protinus obside. 42 Cenomanensibus subiugatis, Rogerium comitem aggredere, et ipsum cum progenie sua de finibus Normanniae funditus exclude. 43 Ne timeas, sed in virtute Dei confidas. 44 Virile robur arripe, et consiliis sapientium utere. 45 Iam Rodbertum, Rogerii primogenitum, tenes in carcere. 46 Iam, si pertinaciter, ut bonum ducem decet, perstiteris in agone, Talvatios subversores de ducatu tuo poteris penitus expellere. 47 Maledica est prosapia eorum, alit nefas, et machinatur quasi ius haereditarium. 48 Hoc nimirum horrenda mors eorum attestatur, quorum nullus communi et usitato fine, ut caeteri homines, defecisse invenitur. 49 Talavatiana propago, nisi nunc eam eradicaveris, adhuc, ut opinor, noxia tibi erit et inexpugnabilis. 50 Habent quidem fortissima castella, Bellismum, Lubercionem, Axeium, Alentionem, Danfrontem, Sanctum Cenericum, Rupem de Ialgeio, pro qua ab audaci Hugone digladiata est Mabilia, Mamercias, et Vinacium, et alia plura, quae Guillelmus Bellesmensis et Rodbertus, Ivo et Guarinus, aliique successores eorum superbe construxerunt, aut vi, seu fraude, dominis suis vel finitimis subripuerunt. 51 Dolis et scelestis machinationibus semper inhiaverunt, nec ulli amicorum vel affinium fidem servaverunt. 52 Simplicibus itaque vicinis nece seu captione supplantatis, admodum creverunt, et ingentes domos ac fortissimas munitiones cum nimio sudore pagensium condiderunt. 53 Nunc omnia, optime dux, iure illis auferre poteris, si magnanimi patris tui et operum eius fortis aemulator exstiteris. 54 Pater enim tuus omnia praedicta munimenta in vita sua habuit, et quibuscunque voluit, ad tutandum commendavit. 55 Verum Rodbertus, quem iam ligatum coerces, mox ut regem defunctum audivit, municipes tuos de munitionibus tuis per superbiam suam expulit, suaeque ditioni, ut exhaereditaret te, munimina subegit. 56 Haec omnia quae dixi, sapienter inspice, ac ut bonus princeps, pro pace sanctae matris Ecclesiae, et pro defensione pauperum debiliumque laudabiliter exsurge, et resistentes virtute contere. 57 Confractis cornibus primorum, qui cervicem erexerunt contra te, reliqui, visa deiectione contubernalium, formidabunt te, et iussis tuis famulabuntur sine contradictione. 58 Tunc populus Dei sub tutela protectionis tuae securus in pace laetabitur, et pro salute tua omnipotentem Deum pie deprecabitur. 59 Cultus divinitatis in regione tua cunctis ab ordinibus iugiter celebrabitur, et lex Dei cum securitate communi salubriter observabitur. 60 » Exhortatoriam antistitis allocutionem omnes, qui aderant, laudaverunt, et sese ad ducis officium pro defensione patriae totius hilariter obtulerunt. 61 Dux igitur Rodbertus, aggregato exercitu, Cenomannis profectus est, et tam a clero quam a civibus tripudianter susceptus est. 62 Deinde, legationibus eius auditis, convenerunt ad eum Goisfredus Madeniensis, Robertus Burgundio, et Helias filius Ioannis, aliique plures parati ad servitium ducis. 63 Agminibus vero Normannorum praeerant praesul Baiocensis, et Guillelmus comes Ebroicensis. 64 Radulfus de Conchis, et nepos eius Guillelmus Bretoliensis, aliique militares viri, multis probitatibus praecipui. 65 Paganus de MonteDublelis, cum aliis contumacibus castrum Balaonem tenebat, et venienti duci cum turmis suis acriter resistebat. 66 Ibi Osmundus de Gaspreio, pulcherrimus miles et honorabilis, Kalendis Septembribus occisus est. 67 Cuius corpus ab Ernaldo monacho Uticum deductum est, et in porticu ante valvas ecclesiae sepultum est. 68 Post plurima damna utriusque partis, Balaonenses pacem cum duce fecerunt, et postmodum Normanni simul ac Cenomanenses cum duce castrum Sancti Cerenici obsederunt. 69 Ibi familia Rodberti Belesmensis erat, cui Rodbertus Quadrellus, acerrimus miles et multo vigore conspicuus, praeerat; qui hortatu Rogerii comitis obsidentibus fortiter obstabat. 70 Verum, deficiente alimonia, castrum captum est, et praefatus municeps iussu irati ducis protinus oculis privatus est. 71 Aliis quoque pluribus qui contumaciter ibidem restiterant principi Normanniae, debilitatio membrorum inflicta est ex sententia curiae. 72 Tunc Gaufridus Madeniensis cum Cenomanensibus tribunis ad ducem accessit, eique Rodbertum Geroium, Rodberti Geroiani filium, praesentavit: « Iste, inquit, vir, domine dux, consobrinus tuus est, et in Apulia cum parentibus tuis, qui magna ibidem potentia pollent, iamdudum conversatus est. 73 Nunc autem ad te, dominum suum et consanguineum, fiducialiter accedit, servitiumque suum tibi fideliter offerens, hoc a te castrum iure requirit, quod pater suus omni vita sua haereditario iure possedit, tenuit et isthic obiit. 74 » Tunc Rodbertus dux ista poscentibus facile annuit, et Rodberto Geroio castellum Sancti Cerenici reddidit. 75 Ille vero fere XXXVI annis postmodum tenuit, muris et vallis, zetisque munivit, et moriens Guillelmo et Rodberto filiis suis dereliquit. 76 Habitatoribus huius municipii quies et pax pene semper defuit, finitimique Cenomanenses, seu Normanni insistunt. 77 Scopulosum montem anfractus Sartae fluminis ex tribus partibus ambit, in quo sanctus Cerenicus, venerandus confessor, tempore Milehardi, Sagiorum pontificis, habitavit. 78 Ibi monachis coenobium fundavit, cum glorioso coetu domino militante, vitaeque cursu beate peracto, Nonis Maii feliciter ad Dominum migravit. 79 Denique Carolo Simplice regnante, dum Hastingus Danus cum gentilium phalange Neustriam depopulatus est, sanctum corpus a fidelibus in Castrum Theoderici translatum est, et, dispersis monachis, monasterium destructum. 80 Succedenti vero tempore, incolarum facta est mutatio. 81 Sanguinarii praedones ibi speluncam latronum condiderunt, ubi sub regimine Sancti Cerenici contemptores mundi modeste conversati sunt, et in ordine monachico iugum Domini fine tenus gesserunt. 82 Centum quadraginta, ut fertur sub praefato archimandrita cultores ibidem in vinea Domini Sabaoth laboraverunt, quorum lapidea sepulcra palam adventantibus inter basilicam et in circuitu eius testimonio sunt, cuius meriti et reverentiae homines inibi requiescant. 83 Scelesti ergo habitatores multa infortunia merito perpessi sunt, et caedibus ac combustionibus, multimodisque pressuris ac deiectionibus frequenter afflicti sunt. 84 Municipes Alencionis et Bellesmi, aliarumque munitionum, ut audierunt quam male contigerit Rodberto Quadrello, et complicibus qui cum eo fuerant, valde territi sunt, et ut debitas venienti duci munitiones redderent, consilium inierunt. 85 Verum Rodbertus ab incoepta virtute cito defecit, et, mollitie suadente, ad tectum et quietem avide recurrit, exercitumque suum, ut quisque ad sua repedaret, dimisit.
Ordericus Vitalis, Historia ecclesiastica, LIBER OCTAVUS., , IV. Grithfridus rex Guallorum Angliam invadit. Historia Roberti Rodelentensis comitis. <<< >>> VI. Rogerus Cenomanensis comes cum Roberto duce pacem facit. - Nequitia Roberti comitis Belesmensis. - Normanniae magnates inter se belligerant.
monumenta.ch > Ordericus Vitalis > Ordericus Vitalis, Historia ecclesiastica, p3, p4, V. Mala Roberti ducis administratio. Instigante Odone episcopo Cenomanenses invadit.